Sağlıksız beslenme alışkanlıklarının tetiklediği obezite, birçok önemli hastalığın yanı sıra uyku apnesine de yer hazırlıyor. Uyku sırasında 10 saniyeden fazla nefesin kesilmesi, yeterince nefes alamamak ve bu sorunu uyku sırasında saatte 5 defadan fazla yaşamak olarak tanımlanan uyku apne sendromu, çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilse de sıklıkla kilolu kişilerde görülür. Memorial Bahçelievler Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Sinem İlaz, uyku apnesi ve tedavi süreçleri hakkında bilgi verdi.
Kalp, kas/sinir ve beyin hastalıkları da uyku apnesine neden olabilir.
Çağımızın getirdiği yüksek karbonhidratlı ve yağlı beslenme ve hareketsizlik gibi kötü beslenme alışkanlıkları ile obezite/fazla kilo giderek yaygınlaşmaktadır. Uyku apne sendromu da obez veya fazla kilolu bireylerde daha sık görülür. Elbette uyku apnesi sendromunun tek nedeni fazla kilolar değil. Bazen kullanılan ilaçlar, kalp hastalığı, kas-sinir hastalığı veya bazı beyin rahatsızlıkları da uyku apne sendromuna neden olur. Bazı durumlarda uyku apnesi, çok zayıf olan veya bu hastalıklara sahip olmayan kişilerde bile başka bireysel nedenlerle derin uyku evresinde veya sırtüstü yatarken ortaya çıkabilir.
Uyku apne sendromu kalbe zarar verebilir
Uyku apne sendromunun özellikle kalp üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle tedavi edilmesi gerekmektedir. Uyku apne sendromu kalp atış hızının artmasına, düzensiz kalp atış hızına, ilaca dirençli yüksek tansiyona, kalp kasının kalınlaşmasına ve kalp krizinde artışa neden olabilir. Bu olumsuz etkileri nedeniyle mutlaka tedavi edilmesi önerilir.
Tanı uyku testi ile konulur
Uyku apne sendromu hafif, orta ve şiddetli olmak üzere 3 şiddette olabilir. Hasta bir gece uyuduğunda uyku laboratuvarında hastalığın teşhisi konulur. Bu uyku sırasında; gece boyu bağlanan elektrotlarla kalp atışları, göğüs, karın, bacak hareketleri ve beyin dalgaları izleniyor. Uyku apne sendromu tanısında kullanılan bu test polisomnografi olarak adlandırılır ve tanı için altın standarttır. Bu gecenin sonunda uyku uzmanı hastanın gecenin ne kadarında uyuduğunu ve bu uyku sırasında meydana gelen solunum ve kalp olaylarını puanlar. Hastanın uyku testi değerlendirilerek detaylı bir rapor hazırlanır ve bu şekilde hastanın uyku apne sendromu tedavisine ihtiyacı olup olmadığına karar verilir. Obeziteye sahip, horlayan, gündüz çok uyuyan ve geceleri nefesi kesilen, uyku apne sendromu riski yüksek olan kişilerde uyku apne sendromunun daha şiddetli görülmesi beklenir. Bu kişilerde uyku laboratuvarında polisomnografi yerine hastanın kendi evinde veya yatağında uygulanan daha kolay bir test olan poligrafi kullanılmaktadır. Yalan makinesi uykunun evrelerini göstermediği için uykunun teşhisi için yeterli mi yoksa derin uyku ile ilişkili uyku apne sendromu mu görülüyor anlamak mümkün değil. Yani, sıradan bir yalan makinesi uyku apne sendromunu dışlamaz, ancak uyku apne sendromunu düşündüren bir yalan makinesi bunu teşhis etmek için yeterlidir.
Tedavi kişiye özeldir
Polisomnografi/poligrafi sonucunun değerlendirilmesinden sonra hastanın uyku apne sendromu tedavisine ihtiyacı varsa, bu tedavi alternatifleri hasta ile tartışılır. En yaygın tedavi CPAP (sürekli pozitif hava yolu basıncı) tedavisidir. Bunun için özel bir cihazdan çıkan basınçlı hava bir solunum devresi (hortum) ve yüz maskesi vasıtasıyla hastaya iletilir. Buradaki basınçlı havanın amacı, solunumun durmasına veya yüzeyselleşmesine izin vermeden belirli bir derinlikte ve süreklilikte solunumu sağlamaktır. Bu sayede uyku apne sendromu tedavi edilir. CPAP cihazı ile tedaviye karar verildiğinde, hastanın ikinci gece uykusu bu kez cihazı kullanırken gözlemlenir. Bu form, CPAP cihazında kullanılacak uygun basınçları içerir. Bu basınç ayarlama testi halk arasında 2. gece testi olarak da bilinir. Bu test hastanın yüküne ve ek hastalıklarına göre hastanede ya da evde yapılabilir. Bu testin nerede yapılması gerektiğine uyku uzmanının karar vermesi uygun olacaktır. CPAP tedavisine teğet bir alternatif olmasa da alt çeneyi öne çeken bir aparat kullanılması, bariz kilo kaybı, üst solunum yolu darlığı olan hastalarda ameliyat ve pozisyonel uyku apne sendromunu sağlamaya yönelik önlemler uyku apne sendromuna alternatif olabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
